استون یک ماده شیمیایی بدون رنگ، قابل اشتعال و فرار است که همه ما نام آن را شنیده ایم یا از آن استفاده کرده ایم. اغلب بانوان از این محلول به عنوان پاک کننده لاک ناخن استفاده می کنند. این محصول کاملا در دسترس است و می توانید آن را از سوپرمارکت ها و یا داروخانه ها تهیه کنید. اما کاربرد استون تنها به همین مورد ختم نمی شود. استون ها با ترکیبات قوی تر مصارف صنعتی دارند و به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطلب با مهم ترین کاربردهای استون در صنعت آشنا می شویم.
استون چیست؟
استون مایعی بسیار شفاف است که در دسته محلول های آتش زا و قابل اشتعال قرار می گیرد. فرمول شیمیایی این محصول CH3COCH3 است و آن را با نام پروپانون نیز می شناسند. ماهیت شیمیایی این محصول به نوعی است که با اغلب ترکیبات آلی سازگاری دارد و به عنوان یک حلال فوق العاده قوی شناخته می شود. نکته جالبی که در مورد استون وجود دارد این است که در بدن ما انسان ها نیز مقادیر بسیار کمی از آن وجود دارد. حتی مقدار آن در بدن افراد درگیر دیابت نیز بیشتر است. 
استون در گریدهای مختلفی به بازار عرضه می شود و هر کدام از انواع آن نیز موارد مصرف مخصوص به خود را دارند. از پرمصرف ترین گریدهای استون می توانیم به گرید آزمایشگاهی و گرید صنعتی اشاره کنیم. استون آزمایشگاهی زمانی که با مقدار مشخصی آب ترکیب شود، می تواند برای شستشوی ظروف شیشه ای و فلزی آزمایشگاه مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، در فرایند اکسیداسیون از آن به عنوان معرف استفاده می شود. 
کاربردهای استون در صنعت
در بخش قبل با انواع استون آشنا شدیم. این مایع فرار و بی رنگ در گرید صنعتی کاربردهای گسترده ای دارد. از این رو می خواهیم به صورت مفصل با کاربردهای مختلف آن در صنایع آشنا شویم.
کاربرد استون در صنعت تولید لوازم آرایشی
همین خاصیت حلال بودن استون باعث شده تا استفاده بسیار زیادی در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی داشته باشد. در این صنعت از استون جهت حل کردن مواد استفاده زیادی می شود. از دیگر موارد مصرف استون در صنعت آرایشی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
• ماده ای برای پاک کردن لاک ناخن
• ماده ای برای درمان جوش های صورت و بدن
• استفاده در محصولات لایه بردار پوست
• کاربرد در تولید انواعی از مایعات و قرص برای ترکیب کردن پر کننده ها
• کاربرد در پاک کردن رنگ ها
• علاوه بر تمامی این موارد از استون برای جداسازی چسب از کلاه گیس نیز استفاده می شود.
کاربرد استون در صنعت پزشکی و داروسازی
همانطور که اشاره کردیم مقادیر ناچیزی از استون در بدن همه ما انسان ها نیز وجود دارد. بنابراین طبیعی است اگر این محصول در صنایع پزشکی و داروسازی نیز کاربرد داشته باشد. به عنوان مثال در صنعت داروسازی برای تولید انواع دارو و افزایش مقاومت چگالی قرص ها از ترکیب استون با دیگر مواد استفاده می شود. برخی از انواع قرص ها در حالت عادی به راحتی فشرده نمی شوند. از این رو از استون برای فشرده سازی آن ها استفاده می شود. به طور کلی می توانیم بگوییم استون تاثیر زیادی در افزایش اثربخشی برخی از داروها دارد.
کاربرد استون در صنعت نساجی
یکی دیگر از کاربردهای استون در صنعت نساجی است. معمولا در پروسه کامل کردن الیاف مصنوعی و طبیعی برای حذف و از بین بردن روغن، چسب و دیگر مواد اضافی و سلولزی از استون استفاده زیادی می شود. البته باید به این موضوع اشاره کرد که استون صنعتی در گریدهای بسیار بالا، خاصیت حل کنندگی بسیار قوی دارد و اگر از این نوع استون استفاده شود، احتمال حل شدن الیاف وجود دارد. از همین رو شرکت های نساجی استون را با درصد حلالیت خاصی به کارخانجات تولیدکننده سفارش می دهند و از هر نوع استونی استفاده نمی کنند.
کاربرد استون در صنعت نفت
یکی از کاربردهای مهم استون به عنوان یک ماده افزودنی در صنعت نفت است. به عنوان مثال برای رقیق کردن بنزین از استون استفاده بسیار زیادی می شود. عملکرد استون در بنزین به این صورت است که کمک می کند تا سوخت درون موتور روان تر حرکت کند و در نتیجه بازدهی بیشتری داشته باشد.
کاربرد استون در صنعت الکترونیک
در صنایع الکترونیک بسیار پیش می آید که نیاز باشد قطعات الکترونیکی و سطوح مختلف را کاملا از گردوغبار، آلودگی ها و ذرات مختلف تمیز کرد. در صنعت الکترونیک از استون نه به عنوان حلالی برای مخلوط کردن مواد که برای تمیز کردن قطعات الکتریکی استفاده زیادی می شود.
کاربرد استون در صنایع زیست محیطی
استون به عنوان یک ترکیب آلی شناخته شده است. از این رو هیچ گونه خطری برای محیط زیست به شمار نمی رود. همچنین این ماده برای حیوانات غیر سمی است. مهم ترین کاربرد استون در صنایع زیست محیطی این است که پس از نشت نفت می توان از آن به عنوان یک ماده تمیز کننده استفاده کرد. استون می تواند به خوبی لجن را در خود حل کند. بنابراین بهترین گزینه برای از بین بردن نشتی نفت است. همچنین از آن برای تمیز کردن سطح آب، تمیز کردن حیوانات و یا گیاهان دریایی نیز استفاده می شود.
دیگر کاربردهای استون در صنعت
تا اینجا با بخش اعظمی از کاربردهای استون در صنایع مختلف آشنا شدیم. در این بخش نیز قصد داریم به موارد دیگری از کاربردهای این محصول اشاره کنیم. این موارد به شرح زیر هستند:
• کاربرد در تولید مواد پلاستیکی
• کاربرد در صنعت رنگسازی
• کاربرد در پاکسازی رزین های فایبرگلاس
• کاربرد در تولیداتی نظیر پارچه، چسب و...
• کاربرد در تولید پوشش های پلیمری – حرارتی
• کاربرد در ذخیره سازی و جابجایی استیلن
• در مواردی نیز از استون به شکل غیر مستقیم به عنوان چسب یا پوشش غذایی در مصارف خانگی استفاده می شود.
• استون را در بسیاری از صنایع به عنوان یک واسط شیمیایی نیز می شناسند. از استون صنعتی در تولید متاکریلات، بیسفنول A، متیل ایزوبوتیل کتون و... نیز استفاده می شود. هر کدام از این مواد خود کاربردهای گسترده ای در صنایع دارند. به عنوان مثال از ایروبوتیل کتون برای تولید انواع آفت کش، محصولات پلاستیکی، شوینده ماشین لباسشویی و... استفاده می شود. پس استون به شکل غیر مستقیم نیز کاربردهای متنوعی در صنایع دارد.
نکات مهم در نگهداری و استفاده از استون
استون در انواع خانگی، آزمایشگاهی و صنعتی باید طبق یک سری اصول خاص نگهداری و استفاده شود تا هیچ آسیبی به سلامت افراد وارد نکرده و بتواند عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد. از مهم ترین نکات مراقبت از استون عبارتند از:
• همانطور که پیش از این هم اشاره کردیم، استون یک ماده قابل اشتعال است و در معرض آتش یا محیط های با دمای بالا می تواند خطرآفرین باشد. بنابراین به هیچ عنوان بسته بندی حاوی استون را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید. مطمئن شوید محیطی که برای نگهداری استون انتخاب کرده اید، دمای بالایی نداشته باشد. همچنین استون را نباید در مجاورت مواد اشتعال زا قرار دهید.
• استون یک ماده فرار است. بنابراین باید آن را درون یک ظرف درب دار نگهداری کنید. همچنین بعد از هر بار استفاده باید از محکم بسته شدن درب آن اطمینان حاصل نمایید.
• حتما استون را درون بطری های شیشه ای نگهداری کنید. استون ها به خصوص استون های صنعتی از قدرت خورندگی و خاصیت حلالیت فوق العاده بالایی برخوردار هستند. بنابراین اگر برای نگهداری آن ها از پت یا ظروف پلاستیکی استفاده کنید، احتمال خوردگی، ذوب یا بخار شدن این ظروف وجود دارد. در این موارد احتمال اینکه بخش زیادی از استون از بین برود نیز وجود دارد.
• در هنگام استفاده از استون مراقب باشید که این ماده هیچ گونه تماسی با چشم های شما نداشته باشد. چرا که می تواند آسیب های جدی به قرنیه چشم وارد کند. در صورت آغشته شدن چشم به استون نباید چشم ها را ببندید. فورا چشم ها را با آب ولرم شستشو دهید و در صورت سوزش شدید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
• تا حد امکان در محیط های بسته از استون استفاده نکنید. در صورت ایجاد حریق نیز نباید از آب برای خاموش کردن این نوع آتش استفاده کنید.
نکته مهم در خرید استون
استون در گریدهای مختلفی به بازار عرضه می شود. در هنگام خرید باید حتما به نوع مصرف و کاربردی که از محصول انتظار دارید توجه داشته باشید و متناسب با نیاز خود بهترین نوع استون را تهیه کنید. حتما در زمان خرید از فروشنده اطلاعات تکمیلی را در مورد محصول درخواست کنید. 
نکته بسیار مهم دیگری که باید حتما در خرید استون به آن توجه داشته باشید این است که محصول موردنظر خود را از یک فروشگاه معتبر تهیه کنید. متاسفانه در برخی موارد مشاهده شده که برخی از افراد سودجو با ترکیب کردن مواد افزودنی به استون خاصیت آن را کاهش داده و محصول تقلبی و ناخالص را به مشتریان عرضه می کنند. از این رو لازم است قبل از سفارش محصول از اعتبار فروشگاه مطمئن شوید. 
به هیچ عنوان تنها به دلیل ارزان قیمت بودن یک محصول اقدام به خرید آن نکنید. احتمال این وجود دارد که محصولات ارزان قیمت کارایی چندان زیادی نداشته باشند و در واقع همانطور که اشاره کردیم دارای ناخالصی باشند. اطلاعات روی بسته بندی محصول را نیز با دقت مطالعه کنید.